Wat een toespraak van André van Duin gisteren op de Dam in Amsterdam. Hij hield een persoonlijk verhaal over vrijheid tijdens de 4 mei dodenherdenkingsplechtigheid.
Er straalt wijsheid uit zijn persoonlijk verhaal. Een ‘senior’ die heel wat meegemaakt heeft in z’n leven en die tot de slotsom komt dat dat allemaal mogelijk was doordat hij zich in vrijheid kon ontplooien.
Een serene toespraak, zonder glimmende franjes van wollig woordgebruik, zonder betweterige analyses over hoe het anders zou moeten, geen geklaag over wat mis is, maar gewoon een persoonlijk verhaal, uit het hart van een wijs mens, die bewust is van de waarde van leven in vrijheid.
Het had ook anders kunnen aflopen, dan had hij nu zijn toespraak in het Duits gehouden…
Hopelijk heeft hij met zijn toespraak velen in dit land geraakt met zijn boodschap over de waarde van vrijheid – materieel en geestelijk – waaronder wij ons leven mogen inrichten in dit deel van de wereld.
Met het toenemen van de afstand in de tijd tot de laatste wereldoorlog zal ook het begrip voor de offers tijdens die oorlog verder vervagen. En daarmee ook het bewustzijn dat vrijheid waarmee wij in dit deel van de wereld omringd worden niet een vanzelfsprekende toestand is.
Kijk even naar andere delen van de wereld waar vandaag de dag nog volken vaak minder en soms helemaal zonder vrijheid moeten leven. Waar zelfs een beetje klagen al repressie tot gevolg heeft…
Ik voel dezelfde dankbaarheid als van Duin. Mijn eigen levensloop – ik ben van hetzelfde bouwjaar als van Duin – heeft wel een periode van onvrijheid gekend. Toen, in mijn tienertijd in Indonesië, kon je in het openbaar niet zomaar van alles roepen tegen de heersende politieke orde.
Ik herinner me dat we met het gezin zo dicht mogelijk bij de radio luisterden naar radio Nederland Wereldomroep, met zo laag mogelijke volume en alle lichten in de huiskamer uit. Het alert zijn op wat je doet en openlijk zegt was een ‘way of life’ – als jonge tiener wist ik niet beter.
Mijn vader werd op zijn eenentwintigste als dienspichtig KNIL militair al vrij snel na zijn opkomst op Java (1943) met zijn bataljon door de Japanners geïnterneerd en op transport gezet naar Surabaya. Van daaruit werden ze verder verscheept naar de Molukken waar ze tot 1944 op verschillende eilanden aan het werk werden gezet, o.a. bij het bouwen en onderhouden van vliegvelden.
Hij had het geluk om een zeetransport van de Molukken naar Celebes te overleven.
Hij behoorde tot de ca. 450 overgebleven manschappen die begin oktober 1944 op 2 Japanse vissersschepen werden overgebracht naar Celebes. Wegens luchtaanvallen onderweg werd de groep afgezet op het eiland Moena vlak bij Celebes.
Pas in augustus 1945 werden ze middels drie kleinere prauwen naar Makassar gebracht alwaar ze hoorden dat de oorlog ten einde was.
Mijn ouders sleepten het gezin naar deze kant van de wereld om ons een betere kans te geven op een leven in een betere en vrije wereld.
Petje af voor Andre van Duin die met zijn toespraak kennelijk een gevoelige snaar in mijn contrasterende herinneringen heeft geraakt en zodoende hetzelfde gevoel van dankbaarheid met hem kan delen voor de vrijheid die ik mag genieten op dit stukje aarde.
Nu, na 56 jaar in Nederland mag ik wel zeggen dat ik me goed heb kunnen ontplooien, inclusief een verplichte dienstplicht van 18 maanden! Dat was na mijn afstuderen en pas 4 jaar in Nederland…
Een betere inburgeringsdrill had ik me niet kunnen voorstellen! 😉
Het had ook anders kunnen aflopen…